پیشینه و مبانی نظری كيفيت زندگي و ابعاد آن

كيفيت زندگي آغاز بحث کیفیت زندگی به زمان ارسطو ( 384 - 322 قبل از میلاد ) بر می گردد . ارسطو به ويژه دركتاب اخلاق نيكو ماخس به موضوع سعادت انساني و اينكه سعادت چيست ، متشكل از چه فعاليت هايي است و چگونه ميتوان سعادتمند شد ، مي پردازد .  رويكرد آكادميك به كيفيت زندگي از سال 1920 میلادی يعني زماني كه پيگو در كتاب اقتصاد و رفاه به اين موضوع پرداخت ، سير تازه اي پيدا كرد .  از دهه 1930 محققان به ارزيابي كيفيت زندگي در مناطق مختلف جهان پرداختند و بعلت گستردگي ، تدريجاً در ساير علوم مانند روان شناسي ، اقتصاد ، سياست ، جامعه شناسي و پزشكي بصورت يك موضوع ميان رشته اي مورد توجه قرار گرفت ولي حدود 40 سال قبل براي اولين بار كيفيت زندگي در رابطه با وضعيت سلامت مطالعه و گزارش شد ( احمدی ، 1389 ). تعاریف کیفیت زندگی تعریف سازمان جهانی بهداشت ( 1996 ) از " کیفیت زندگی " چنین است : ارزیابی و ادراک افراد از وضعیت زندگی خویش ، تحت تأثیر نظام فرهنگی و ارزشی موقعیتی که در آن زندگی میکنند و در واقع اهداف ، انتظارات ، معیارها و خواسته های فرد به میزان وسیعی بر وضعیت جسمانی ، روانی ، میزان استقلال ، روابط اجتماعی و اعتقادات او تاثیر گذار است . سِلا ( 1994 )، نیز کیفیت زندگی را به صورت رضایت فرد از مجموع جنبه های زندگی از جمله جنبه های روانی ، اجتماعی ؛ اقتصادی ، فرهنگی ، معنوی و جنسی تعریف کرده اند . دونالد ( 2001 ) کیفیت زندگی را اصطلاحی توصیفی عنوان میکند که به سلامت و ارتقاء عاطفی ، اجتماعی و جسمی افراد و توانایی آنها برای انجام وظایف روزمره اشاره دارد . کیفیت زندگی عبارت است از برداشت هر شخص از وضعیت سلامت خود و میزان رضایت او از این وضع ( کینگ  ، 2006 ). همچنین کیفیت زندگی به عنوان احساس فرد از سلامت ، رضایت یا عدم رضایت از زندگی ، سرور و شادمانی یا ناخشنودی و نظایر آن تعریف شده است ( دالکی ، 1972 ). ویژگی های کیفیت زندگی علیرغم اینکه یک توافق کلی در تعریف کیفیت زندگی وجود ندارد ، بیشتر پژوهشگران بر سه ویژگی کیفیت زندگی اتفاق نظر دارند . این ویژگی ها عبارتند از : چند بعدی بودن ، ذهنی بودن و پویا بودن . الف ) چند بعدی بودن : که 5 بعد زیر را در بر می گیرد . 1 - بعد جسمی : به دریافت فرد از توانایی هایش در انجام فعالیت ها و وظایف روزانه که نیاز به صرف انرژی دارد اشاره می کند و می تواند در بردارنده مقیاس هایی چون تحرک ، توان و انرژی ، درد و ناراحتی ، خواب و استراحت و ظرفیت توان کاری باشد . 2 - بعد روحی : درک فرد از زندگی و هدف و معنای زندگی را در بر می گیرد . ثابت شده است که بعد روحی زیر مجموعه بعد